De kamsalamander (Triturus cristatus) is een grote donkere salamander met een ruwe huid, witgespikkelde flanken en een buik die geel tot oranjerood is met een onregelmatig patroon van zwarte vlekken. Dit vlekkenpatroon is zo onregelmatig dat men zowel individuen vindt met een ongevlekte als volledig zwarte buik. De donkere keel wordt van de buik gescheiden door een duidelijke huidplooi, heeft grijze en witte spikkels. Hij is de grootste inheemse watersalamander. De vrouwtjes bereiken een lengte van17 cm, de mannetjes blijven iets kleiner, tot 14 cm. In de voortplantingstijd heeft het mannetje een scherp getande rugkam, altijd duidelijk gescheiden van de staartkam. Opvallend is ook de zilverkleurige lengteband op de staart. De vrouwtjes hebben geen rug- en staartkam en evenmin een streep. Ze hebben wel een ondiepe groeve op het midden van de rug. De cloaca is zwart bij de mannetjes en oranje bij de wijfjes.

In landfase blijft de kam bij de mannetjes zichtbaar maar is hij veel minder ontwikkeld. Ook de stiptekening op de flanken blijft aanwezig. Bij de vrouwtjes is er op het midden van de rug een geelachtige lengtestreep.

De larve bereikt een lengte van 8 cm bereiken en kenmerkt zich door opvallend lange en dunne tenen aan voor- en achterpoten. Hun staart loopt draadvormig uit.

De kamsalamander is een bewoner van kleinschalige landschappen: gebieden met hagen, houtwallen, rijen knotbomen, rietkragen en vochtige bosjes. Hij stelt vrij hoge ecologische eisen aan zijn biotoop en is een sterke predator, zelfs voor zijn eigen soortgenoten. Belangrijk voor de amfibieën populaties is dan ook de aanwezigheid van een goed ontwikkelde watervegetatie waardoor de eigen larven en die van andere soorten amfibieën meer overlevingskans hebben.

De kamsalamander heeft een latere voortplantingscyclus dan de andere watersalamanders. Het wijfje kan per seizoen 200 tot 300 eieren afzetten. Vanaf eind juni worden er larven waargenomen en dit tot half september. De metamorfose vindt plaats in augustus en september.

In België komt de kamsalamander vrijwel door het hele land verspreid voor maar hij ontbreekt toch in heel wat streken. In het Vlaamse Gewest is hij verspreid over de gehele kustzone, vooral in de duinen van de Westkust. Belangrijke concentraties zijn ook aanwezig in de zuidelijke helft van de provincie West-Vlaanderen, in de rivier- en beekdalen van Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant, in de Antwerpse Noorderkempen en vochtig Haspengouw.
Verspreidingskaart in België van 2010 tot vandaag (waarnemingen.be).