Natuurwerken voor Vroedmeesterpad afgerond in Vlaams-Brabantse zandgroeve

Natuurpunt heeft eind februari 2016 een hele rist beheermaatregelen uitgevoerd in de zandgroeve Ganzemans in Neerijse. Op deze plek komt de Vroedmeesterpad voor, één van Vlaanderens meest bedreigde amfibieën. Deze groeve wordt sinds 2005 beheerd door vrijwilligers van Hyla, de amfibieënwerkgroep van Natuurpunt en de lokale Natuurpuntafdeling, Natuurpunt Druivenstreek. Met deze werken hoopt Natuurpunt de toekomst van de soort in de omgeving veilig te stellen.

De vroedmeesterpad is een echte cultuurvolger die dankbaar gebruik maakt van structuren die de mens in het landschap heeft achtergelaten. De soort heeft het van open en geaccidenteerde landschappen met veel schuilmogelijkheden. Voor de eiafzet zijn allerlei stilstaande wateren geschikt zolang ze maar vegetatiearm zijn en niet te veel slib bevatten. Plaatsen met een hoge dynamiek bevoordelen deze omstandigheden. In een zandgroeve willen we dan ook dat het zand weer aan het stuiven gaat. Daar zijn we in elk geval al wonderwel in geslaagd.

De laatste grote ingreep in de zandgroeve dateerde al van 2005, toen met hulp van de eigenaar van de groeve, het grondbedrijf De Kock, een nieuwe poel werd werd gegraven en een schiereiland werd aangelegd. Nadien kreeg de natuur weer vrij spel en schreed de successie voort: zaailingen groeiden uit tot bomen, mattenbiespolletjes werden rietkragen en de poel kreeg een rijke onderwatervegetatie. In 2012 werd de poel nog eens geruimd maar na drie jaar was daar niet veel meer van te zien.

Intussen worden er in de groeve jaar na jaar steeds minder roepende mannetjes gehoord en is de meerkikker sterk aanwezig in de poel. Om de vroedmeesterpad meer kansen te geven waren ingrepen zowel in het water als in op het land nodig. Op het land werd er gekapt en grond verzet, in het water werd de poel geruimd, geherprofileerd en werden er dammen aangelegd. In de omgeving van de groeve werden de meeste bomen verwijderd die zijn opgeschoten sinds 2005. Mannelijke wilgen werden gespaard omwille van het regionale belang van de groeve voor solitaire bijen. Voor de aanleg van de dammen was het noodzakelijk om grond af te schrapen en af te graven. Door sommige zones te sparen van afschraping (omwille van de flora) zijn ook tientallen meters nieuwe steilrandjes ontstaan, wat goed is voor allerlei wilde bijen.

De poel werd geruimd en van een aantal oevers werd het riet afgegraven. Eén oever werd geherprofileerd tot een flauwe helling zodat het riet in de toekomst makkelijker kan gemaaid worden. Want we vermoeden dat de meeste Vroedmeesterpadden hier het water zullen ingaan voor hun ei-afzet. De poel wordt nu doorkruist door twee dammen. Een derde dam loopt tot het midden van de poel en is bedoeld om toekomstige ruimingen te vergemakkelijken. Het verdelen van de poel in verschillende stukken heeft de oeverlengte van de poel sterk vergroot, wat zich vertaalt in een makkelijkere toegang voor de ei-afzettende mannetjes. Poelen met verschillende omgevingsfactoren verkleinen ook het negatief effect op de vroedmeesterpad als de voortplanting toch eens zou fout lopen in één poel.

Verder werden er nog 4 nieuwe drinkbakken (2 kleine en 1 grote) aangebracht. De bakken zijn voorzien van een tap zodat ze kunnen worden leeggelaten. Dit kan gedaan worden als de waterkwaliteit te nadelig wordt en leidt in ieder geval tot een pionierssituatie. Deze bakken zullen met de nodige steenpartijen worden ingekleed tijdens een werkdag met de Hyla-vrijwilligers op 17 april 2016. Tijdens deze werkdag krijgen we ook de hulp van Roetsj, een organisatie voor jongeren met een beperking.

Hopelijk bewijzen deze werken hun nut en kunnen we de volgende zomers weer genieten van grote roepkoren van de Vroedmeesterpad.