Bedreigingen van de amfibieën door ziektes

Amfibieën kennen wereldwijd een dramatische achteruitgang. Infectieziekten, met name door de schimmel Batrachochytrium dendrobatidis (Bd) en ranavirussen, spelen hierbij een belangrijke rol.

Batrachochytrium salamandrivorans (Bsal)

In 2012 werd in Nederland een nieuwe schimmel, Batrachochytrium salamandrivorans (Bsal), ontdekt. Deze schimmel veroorzaakt een dodelijke huidinfectie (chytridiomycose) bij amfibieën en bracht in Nederland de Vuursalamanderpopulatie op de rand van uitsterven. In 2016 wordt 99,9% van de populatie Vuursalamanders als uitgeroeid beschouwd. De precieze impact van Bsal op de watersalamanderpopulaties in Nederland is tot op heden nog onduidelijk.

Bsal werd voor het eerst ontdekt in België bij Vuursalamanders in Eupen (Luik Provincie) in december 2013, vervolgens in april 2014 bij Vuursalamanders in Robertville (Luik Provincie), in april 2015 bij Vuursalamanders in Luik (Sart-Tilman) en in april 2016 in Dinant (Namen Provincie). De infectie veroorzaakt er massale sterfte van Vuursalamanders. In mei 2015 werd ten slotte voor de eerste maal in Vlaanderen de aanwezigheid van de schimmel Bsal vastgesteld bij Alpenwatersalamanders in Duffel (Antwerpen Provincie). Deze meldingen van Bsal in België zijn verontrustend omdat ze een verdere verspreiding van de agressieve schimmel aangeven.

Deze ziekte is inheems in Azië waardoor de daar inheemse amfibieën een zekere immuniteit hebben opgebouwd tegen deze ziekte. Door de import van exotische soorten vanuit Azië zijn de Europese amfibieën soorten in contact gekomen met deze voor hun onbekende ziekte waardoor zij extra gevoelig bleken te zijn voor deze ziekte.
Wat de Belgische salamanders en watersalamanders betreft zijn alle soorten, behalve één, levensbedreigend getroffen (wellicht resistent: Vinpootsalamander - Lissotriton helveticus, levensbedreigend getroffen: Vuursalamander - Salamandra salamandra, Alpenwatersalamander: Ichthyosaura alpestris, Kamsalamander: Triturus cristatus en de Kleine watersalamander - Lissotriton vulgaris.

Het potentieel vernietigende effect van Bsal op inheemse salamanders en watersalamanders vereist dat alle betrokken Belgische overheden samen de middelen vastleggen die nodig zijn om die nieuwe bedreiging voor de Belgische biodiversiteit coherent aan te pakken (batrachofaune), daarom is er een actieplan opgesteld, dit plan kunt hier raadplegen.

Herpesvirus bij padden en kikkers

Herpes komt niet enkel bij mensen maar ook bij amfibieën voor. Sommige dieren bezwijken onder het virus, andere lijken er geen of weinig last van te hebben. Zie je een pad of kikker met vreemde vlekken, meld dit dan! Zie het natuurbericht Herpesvirus bij padden en kikkers

Melden van zieke dieren

Indien u zieke dieren aantreft kunt u dat melden met foto en details (aantal dieren, de soort, de locatie en het tijdstip) via meldpuntziekeamfibieen@ugent.be.

Meer informatie

De site www.sosvuursalamander.nl biedt meer informatie en het laatste nieuws over deze ziekte.
Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) is samen met de universiteit van Gent een project opgestart om meer inzicht te krijgen in chytridiomycose en ranavirose bij amfibieën in Vlaanderen. Voor meer informatie en over hoe je kunt participeren en dieren kunt aanleveren verwijzen we naar Bsal pagina van ANB.
Natuurpunt: Nieuws - Salamanderziekte
Natuurpunt: Nieuws - Herpesvirus bij padden en kikkers

Contactpersoon bij ANB voor chytridiomycose is Muriel Vervaeke: muriel.vervaeke@lne.vlaanderen.be
Contactpersoon bij Natuurpunt is Dominique Verbelen: dominique.verbelen@natuurpunt.be
Jeroen Speybroeck: jeroenspeybroeck@hotmail.com